Chansonportret: wie is Michel Sardou?

Les lacs du Connemara. Wie kent het chanson niet, dat vaste prik is bij vele bruiloften en waarvan het refrein zonder slag of stoot in een uitbundig ‘lalala’ wordt meegezongen tijdens sportwedstrijden? Het is ongetwijfeld een van Michel Sardou’s grootste muzikale successen. Enkel dit lied citeren, doet de chansongigant echter veel te weinig eer aan. Er is namelijk zoveel meer. Daarom, én omdat Michel op 12 april zijn allerlaatste concert gaf, dit chansonportret van een ietwat controversiële zanger die gedurende zijn ruim 50-jarige carrière meer dan 100 miljoen platen verkocht en zo’n vierhonderd liedjes opnam.

Door Benoît Delaere

Qui? Michel Sardou werd geboren in Parijs als zoon van acteurskoppel Fernand en Jacky Sardou. Hij stamt uit een oud geslacht van artiesten, acteurs en dansers.

Quand? Geboren op 26 januari 1947 en sinds 1965 actief.

Quoi? Zanger, acteur, tekstschrijver en componist. In totaal maakte hij 26 albums, achttien liveplaten en ontving hij viermaal de prestigieuze ‘Victoire de la Musique’, wat hem tot één van de populairste zangers van zijn tijd maakt.

Persoonlijke weetjes:

    • Michel wordt al op zeer jonge leeftijd via zijn ouders in contact gebracht met de theaterwereld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat school hem maar matig interesseert en hij vaak zowel letterlijk als figuurlijk afwezig is. Op 16-jarige leeftijd komt hij terecht in de bars en cabarets van Montmartre, waar hij de beroemde zangeres Patachou ontmoet. Zij is ook de moeder van Pierre Billon, Sardou’s jeugdvriend, waarmee hij later zal samenwerken.
    • Na een valse start bij Barclay Records, zijn legerdienst en de ontmoeting met één van zijn belangrijkste componisten Jacques Revaux, heeft Sardou in 1967 zijn eerste succesje te pakken. Les Ricains zorgt onmiddellijk voor heel wat controverse in het chauvinistische Frankrijk. Michel zingt immers dat zonder de Amerikanen ‘vous seriez tous en Germanie’: we allemaal in Duitsland zouden vertoeven. Het lied wordt door president De Gaulle persoonlijk gecensureerd.
    • In de jaren ‘70 schiet Sardou zeer snel richting de toppen van de Franse hitparades. Bij elk verschenen album stijgt echter ook de controverse en het protest. Sardou heeft zich altijd geprofileerd als een geëngageerd zanger die in zijn liedjes verpakt wat anderen zogenaamd niet durven te zeggen. Zo zingt hij over homoseksualiteit (Le privilège), het kolonialisme (Le temps du colonies) of de doodstraf (Je suis pour), maar wordt hij ook beticht van sexisme. Het levert hem naast succes en populariteit heel wat moeilijkheden op met doodsbedreigingen, betogingen en hevige oproer. Sardou moet zelfs een tijdje onderduiken. ‘Mensen hebben altijd moeite om te geloven dat ik gedurende de achttien liedjes die ik tijdens een concert zing, telkens in de huid van een ander personage kan kruipen. Je ne suis pas l’homme de mes chansons’, aldus Sardou.

  • Vanaf de jaren ‘80 laat Sardou de kleinere theaters voor wat ze zijn en waagt hij zich aan de grotere stadiums en zalen. Met succes, want concerten van de razend populaire zanger zijn binnen een mum van tijd uitverkocht. Hij laat zelfs concurrenten als Jean-Jacques Goldman en Johnny Hallyday achter zich.
  • Sardou’s andere grote liefde is het theater. Het zit blijkbaar toch in de genen. Tussen de vele concerten door is er meestal maar weinig tijd over om een rol op zich te nemen, maar vanaf 2000 schroeft hij de concerten wat terug en verschijnt hij vaker op theateraffiches. Nu hij definitief een punt heeft gezet achter zijn zangcarrière, hoopt hij terug heel wat tijd te kunnen vrijmaken om terug als acteur op de planken te staan.
  • Johnny Hallyday is gedurende lange tijd één van Sardou’s beste vrienden. Ze trekken samen door de States, delen het podium en nemen zelfs een nummer op. In de jaren ’00 zorgen verschillende uitspraken er echter voor dat er een punt achter de vriendschap wordt gezet. Ze zullen elkaar nooit meer spreken.
  • In 2017 besluit Michel om zijn allerlaatste tournee aan te vatten. Samen met een 31-koppig symfonisch orkest neemt de zanger afscheid van zijn publiek in La Seine Musicale in Parijs.
  • Sardou is driemaal gehuwd. Hij heeft twee dochters uit zijn eerste huwelijk en twee zonen uit zijn tweede huwelijk met Babette Haas. Davy Sardou acteert in toneelstukken en heeft muziek voor zijn vader geschreven. Romain Sardou is inmiddels beroemd door de boeken die hij schrijft. Sardou’s huidige echtgenote is Anne-Marie Périer, voormalig directeur van het modeblad Elle.

Vijf klassiekers

    • In 1973 zorgen Jacques Revaux, Yves Dessca en Michel Sardou samen voor wellicht één van de grootste klassiekers uit Sardou’s rijke repertoire: La maladie d’amour, een lied over de kracht van de liefde. Sardou kan geen concert afsluiten zonder dit lied te zingen.

  • Begin jaren ’80 krijgt Sardou het idee om een chanson te schrijven met doedelzakken in Schotse stijl. Tekstschrijver Pierre Delanoë is helemaal niet vertrouwd met Schotland en gaat naar een reisbureau voor meer informatie. Hij komt terug met een reisgids over Ierland. Daarin ontdekt het duo het glooiende landschap van het graafschap Connemara met zijn vele meren en weidse vergezichten. Dit vormt het ideale decor voor het lied over een Iers huwelijksfeest: Les lacs du connemaraComponist Revaux zorgt voor de muziek, waarbij kosten nog moeite worden gespaard. Het wordt zelfs opgenomen met het Londen Symphony Orchestra, waar Revaux goede contacten mee heeft. Sardou gelooft niet dat het zes minuten durende en weinig commerciële nummer een hit kan worden. Ten onrechte, zo blijkt, want Les lacs is veruit zijn bekendste opus.
  • Na alle gedurfde thema’s, besluit Sardou samen met Delanoë een universeel en vrolijk deuntje te schrijven. En chantant levert hem in 1978 een mooie hit op die nogal altijd enthousiast wordt meegezongen.
  • Wat gedurfder dan La maladie d’amour is Je vais t’aimer uit 1976. De heftig sensuele tekst wordt geschreven door Gilles Thibaut en voor de muziek zorgt de tandem Revaux en Sardou. Ook dit lied zorgt voor kritiek, omdat de tekst de vrouw teveel als lustobject afschildert. Toch evenaart dit lied het succes van La maladie d’amour.
  • Samen met jeugdvriend Pierre Billon schrijft Michel in 1978 Je vole, wederom een gedurfd chanson over een jongeman op zoek naar zichzelf en op de vlucht voor het leven. Het lied bevat een dubbele bodem, want het kan ook om een zelfmoord gaan, aldus Sardou.

Must-hear tips

  • Vladimir Ilitch. Dit politiek zeer beladen nummer is zowel melodieus als inhoudelijk één van Sardou’s meesterwerken. Na het zien van een documentaire over de Praagse Lente besluit ‘gaulliste’ Delanoë samen met Sardou een lied te schrijven over het neo-communistische tijdperk. De een hoort er een ode aan Lenin in, anderen vinden het juist sterk anti-communistisch. Na het een lange tijd van zijn setlist te weren, brengt Sardou het nummer vanaf 2012 toch weer live ten gehore. Met succes!

  • Le France maakte deel uit van het controversieel album uit 1975: La vieille. Het nummer is een hommage aan het Franse cruiseschip Le France, dat pas 15 jaar na constructie uit de vaart wordt genomen. Opnieuw begeeft Michel zich samen met Delanoë op glad politiek ijs. Als hij later een concert geeft in de havenstad Saint-Nazaire, waar de boot is gebouwd, onthaalt men hem als een volksheld.
  • In 1979 volgt Je ne suis pas mort, je dors, een indirecte hommage aan vriend én rivaal Claude François, die zich het jaar daarvoor elektrocuteert in bad. Het poëtische nummer over het overleven van de ziel en reïncarnatie, wordt door president Mitterrand zelfs als favoriet bestempeld.
  • Jacques Revaux baseert L’an mil op Dvoraks requim Dies irae. Voor de tekst spit Sardou samen met Pierre Baret de middeleeuwen uit. Het levert een heel bijzonder, maar erg sterk nummer op, dat vooral live veel succes oogst.
  • In de jaren ’70 heeft Sardou een zeer rechts, conservatief imago. Door bepaalde verwijzingen in zijn teksten noemt men hem op een gegeven moment zelfs homofoob. In 1990 doet Sardou een poging dit misverstand recht te zetten door samen met tekstschrijver Didier Barbelivien Le privilège te schrijven: een gevoelig nummer over een jongeman die twijfelt of en hoe hij uit de kast moet komen.

Sardou in video’s

Voordat Michel Sardou voor altijd breekt met Johnny Hallyday, zijn de twee zangers dikke vrienden. Ze staan zelfs samen op het podium, zoals tijdens deze show in 1993. Het is ietwat bevreemdend oerrocker Hallyday en de conservatieve Sardou de spotlights te zien delen, maar hier is duidelijk dat alles nog koek en ei is tussen de twee.

In 2014 krijgt Sardou’s populariteit een nieuwe injectie dankzij de succesvolle film La famille Bélier, waarin zangeres Louane de hoofdrol op zich neemt. Sardou’s muziek staat in de film centraal en wordt opnieuw gehoord door alle generaties. Geliefde chansons als Je vole maken een revival van jewelste mee.

Opdat de nummers van generatie op generatie door worden gegeven, neemt Kids United de ultieme klassieker van Sardou Le lac du connemara op. De onschuld spat van het scherm in deze video. Zo wordt Sardou’s muziek in ieder geval niet snel vergeten. Of deze stijl je aanstaat, is een tweede…

Comments

comments